Vì sao thuốc lợi tiểu khiến tác dụng phụ? Hạn chế tác dụng phụ của thuốc lợi tiểu bằng cơ hội nào?

Bài viết bởi vì
Dược sĩ Phạm Thị Kim Dung – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City

Thuốc lợi tiểu mang
tác dụng giảm tái thu nhận
nước và muối, làm tăng lượng nước tiểu và đi kèm
tăng thải muối. Thuốc lợi tiểu thường được dùng
trong
điều trị tăng huyết áp, phù, suy tim, …

1. Vì sao thuốc lợi tiểu có
tác dụng hạ huyết áp?

Lợi tiểu thường dùng
trong
điều trị tăng huyết áp vì thuốc lợi tiểu có
tác dụng giảm muối, nước vì vậy giảm thể tích dịch nên làm giảm áp lực đè nén
lên thành động động mạch, mang
tác dụng giảm huyết áp. Ngoài ra, một vài
thuốc như chlorthalidone, indapamide còn mang
tác dụng giãn mạch tạo
giảm huyết áp trực tiếp.

Thuốc lợi tiểu tác động ảnh hưởng
tới
chỉ số huyết áp

2. Tác dụng phụ của thuốc lợi tiểu là gì? Và vì sao thuốc lợi tiểu tạo
tác dụng phụ?

Một số tác dụng phụ thường gặp của thuốc lợi tiểu mà
người bệnh khi sử dụng cần lưu ý như sau:

• Rối loạn dịch và điện giải: Do thuốc lợi tiểu làm tăng tái tiếp thụ
  muối Na và trải qua
  các
  kênh vận chuyển Na-Kali-Cl làm kéo theo sự thay cho
  đổi bài xuất
  hoặc tái kết nạp
  các
  ion trong
  dịch cơ thể. Lợi tiểu quai (furosemide) làm giảm những
  Natri, kali, magie, calci trong
  máu, trong
  khi đó lợi tiểu thiazide (chlorothiazdie, hydrochlorothiazide), thiazide –like (indapamide, chlorthalidone) làm tăng calci máu và giảm các
  ion khác, lợi tiểu kháng aldosterone (spironolactone, amiloride) làm tăng kali máu. Khi bị rối loạn nặng có
  thể dẫn tới
  yếu cơ, tê phân bì
  chân tay, rối loạn nhịp tim,… nếu như
  không được phát hiện
  và điều trị kịp thời.
• Việc sử dụng
  lợi tiểu quai liều cao và lê dài
  gây
  hạ Calci máu và cũng làm tăng Calci niệu, có
  thể khiến
  sỏi thận
• Rối loạn thăng bằng
  kiềm – toan: Cũng tương tự, sự tái hấp thu
  Na kéo theo thay cho
  đổi bài tiết
  và tái hấp thu
  các
  ion H+, HCO3-,… trong
  dịch cơ thể
  dẫn tới
  thay
  đổi pH máu và làm rối loạn cân đối
  kiềm toan. Sự thay cho
  đổi pH máu của thuốc lợi tiểu đôi khi
  lại được sử dụng vào
  điều trị (acetazolamide dùng
  trên người bệnh phù với kiềm chuyển hóa).

• Rối loạn chuyển hóa: tăng đường huyết vì làm giảm K máu gây
  rối loạn dung nạp glucose ở
  ngoại
  vi và làm giảm bài xuất
  insulin từ tụy, tăng lipid.
• Tăng acid uric có
  thể gặp sinh sống
  bệnh nhân điều trị với thuốc lợi tiểu quai hoặc lợi tiểu thiazide do thuốc giảm bài xuất
  muối urate trực tiếp hoặc gián tiếp.
• Hạ huyết áp tư thế.

Ngoài ra, một trong những
tác dụng phụ khác của từng nhóm như:

• Độc tính trên tai có
  thể tạo
  điếc ở
  một vài
  bệnh nhân truyền thuốc lợi tiểu furosemide liều cao
• Tác dụng phụ trên nội tiết khiến
  vú to ở
  nam giới, kinh nguyệt bất thường, giảm tình dục của lợi tiểu kháng aldosterone (amiloride, spironolactone…)
• Một số ít trường hợp có
  thể gặp tác dụng phụ khiến
  chóng mặt, nhạy cảm ánh sáng, mẩn đỏ của lợi tiểu thiazide

Người bệnh mang
thể gặp triệu chứng chóng mặt

3. Hạn chế tạo
dụng phụ của thuốc lợi tiểu bằng cách
nào?

Để hạn chế tạo
dụng phụ của thuốc lợi tiểu người bệnh nên:

• Sử dụng thuốc lợi tiểu đúng theo chỉ định, liều sử dụng
  và xem xét kỹ khi sử dụng
  thuốc sinh sống
  bệnh nhân tiểu đường, suy thận, gout.
• Nên dùng
  thuốc lợi tiểu vào ban ngày
  để
  tránh tình trạng tiểu đêm.
• Khi sử dụng lâu dài, cần theo dõi tính năng
  thận, tình trạng dịch khung người
  (lượng dịch vào – ra, cân nặng), huyết áp, điện giải, đường máu ở
  tuần đầu và tuần thứ 2
  dùng
  thuốc, tiếp sau đó
  sau 6 tháng và 12 tháng.
• Thận trọng tiềm ẩn nguy cơ
  ngã, choáng, hoa mắt do hạ huyết áp tư thế.
• Người bệnh sử dụng
  thuốc lợi tiểu hạ kali, tùy trường hợp mang
  thể được khuyên ăn ngã
  sung thức ăn giàu kali.
• Lợi tiểu Thiazides có
  thể không hiệu quả
  trên bệnh nhân mang
  sức lọc
  cầu thận CrCI < 30 mL/min và nên sử dụng liều thấp mang
  tác dụng vì hiệu suất cao
  của thuốc không tùy thuộc vào
  liều, nhưng độc tính tăng theo liều.
• Nếu xuất hiện tại
  cơn gout thế hệ
  hoặc tái phát, cần thông báo
  chưng
  sĩ sở dĩ
  thanh tra rà soát
  việc sử dụng thuốc lợi tiểu.

Trước khi sử dụng, người bệnh rất cần được
khuyến cáo
về tác dụng phụ

Chủ đề:

Thuốc lợi tiểu quai

Cao huyết áp

Thuốc lợi tiểu giữ kali

Lợi tiểu

Thuốc lợi tiểu